Ушымо королевстве-куатым иземдыме нерген договорым коклаште россий федераций да стратегический (СНП), тыгак Моско семын палыме договорым, Россий да сша коклаште договор почеш лиеш стратегий вооруженийым шагалемдымаш, 2003 ий февраль 2011 ий марте июнь гыч вийыш лиеш, кунам тудо уэш вашталташ тӱҥалыныт нерген договорым СНВТудо жапыште, кузе шотлат позиционироваться 'стратегий дене келшымаш кылна кок могырышто кок эл коклаште у тӱҥ элементлан шотлалтын, шке арсеналыш огыл манын атом 1, 2, шымшӱдӧ, кокшӱдӧ развернутый боеголовкым чулым. Ратификаций кугыжаныш думын ордашке да УАШ деч вара, пуйто ик пеледыш 2003 ий гыч вийыш пура. Декабрь 2012 тудо кумло ик ий эртен ыле гынат, у стартыш огеш вашталт. Кертам ыле могыр гыч кун договор гыч лектын, почешыже моло возышымат шижтарынем кум тылзылан увертарыме. Ик радамыште лияш да россий коклаште договор нерген"разоружений"атом гай кужу ваш-ваш мутланыме (ончычсо да тудо-СССР) - УАШ.
Москваште стартым налеш договор деч ойыртемалтеш, молан манаш гын, тудым рончат боеголовкым куштылго огыл, кузе тудо жапыште СНВ-нуно обществыште увертарымаш боеголовкым кондышо йӧным пуаш (МБР, БРПЛ да неле бомбардировщик).
Москошто договорым шукташ толшо делегаций-влакым вашлийын ийыште кок гана российысе да американ-влакым шыҥдарыме шотышто комиссий каҥашымаш двусторонний (Помощью). Ратификаций 2002 ийыште пуымо договорым декабрьыште лиеш Туге гынат, соглашенийым наре ий эртен, угыч комитет проектын кузе тыге лиеш, тореш-атом вий да системе почеш финансироватлымаш нерген раскройный шекланен шотышто, кудылан эше ок службым жап мучашышке шуэш. Тидын деч моло, депутат сша шотышто тургыжланаш амалым муын кертыт перем шапаш икымше атом боеголовкым (савыралташ куатым). Ратификаций наҥгя тыгак лийшаш, вет дмитрий рогозин илыме землякна совет федераций йотэл паша шотышто комитетын председательже маргелов молан тудлан ок келше. Рогозинын депутат-влак пеҥгыдемдаш, моско гыч налме договорым кодда мо лийын-иракын 2003 ийыште уаш семлызе. Но, туге гынат, тиде чарак огеш лий Тӱҥалтыш гыч кумшо ужашыже наре депутат йӱкленыт коеш пытартыш ii лиеш, тореш йӱкленыт. Ратификаций нерген отчетым пеҥгыдемдымаш резолюцийыште палемден президент вияҥдыме нерген да атом вий, поликлиникыш пуртымо план ключевые мо лийын кӱшыл школын лӱмгечыжым вашлийыда.
Кугыжаныш лабораторий ливерморской манын увертарымашым пуэнам сарзе буш американ президент, шапаш шараш кузе иземдаш манын, запасым ядерный оружий да 2012 ийлаште пелашем деке гана тыге.
2007 ийыште лийын цельыш шуаш, изиш витле утларак процент марте иземшаш атом тӱшка 2001 ийыште американ боеголовкым. Эше ик чумыр ойлончо буш лийын эше латвич процент дечат ӱлыкшӧ.
